چنان که در گفتارهای پیشین آمد، تقریباً تمام موسیقیها از هفت نت حاصل میشوند و آنچه امروزه بهعنوان موسیقی میشنویم، چیزی جز تکرار همین هفت نت نیست. اکنون وقت آن است بپرسیم که چه ارتباطی بین هفت نت اصلی و دانگ وجود دارد؟ اگر با یک دانگ چهار صدایی میتوان تولید موسیقی کرد، پس سه نت دیگر به چه کار میآیند؟ در بحث دانگ معلوم شد، بخش بزرگی از آهنگهای ایرانی تنها با یک دانگ شکل می گیرند و چنانچه قرار باشد آهنگی گسترش یابد، به ناچار باید از نتهای دیگری هم استفاده شود. یعنی لازم است از مرز دانگ عبور کنیم. در چنین حالتی معمولاً دانگ دیگری به دنبال دانگ نخست میآید، بدون آن که فاصلهای بین آنها پیدا شود، شکل (56) دو دانگ به هم پیوسته را نشان میدهد.
همان طور که در شکل (56) ملاحظه میشود یک پرده اضافی به دو دانگ پیوسته «سل ـ لا ـ سی ـ دو» و «دو ـ ر ـ می ـ فا» چسبیده و به نوعی دو دانگ مربوطه را تکمیل کرده است. نت پایانی، هم نام نت آغازین دانگ اول و به فاصله هنگام (Octave) میباشد. یعنی بسامد نت «سل» در پردهی تکمیلی درست دو برابر نت «سل» ابتدای دانگ اول است. در موسیقی ایرانی به مجموعهی دو دانگ پیوسته که یک پردهی اضافی را هم به دنبال خود دارند، دور کامل گفته میشود. همین مفهوم در موسیقی غربی گام (scale) نام دارد. ولی آهنگهای ایرانی برای جلوه گری، همیشه نیاز به یک دور کامل یا گام ندارند. اغلب آنها در محدوده یک دانگ و گاهی دو دانگ، ساخته و پرداخته میشوند. البته در موسیقی ایرانی معاصر گاه نغماتی به گوش میرسد که از محدودهی یک گام فراتر میروند. فاصلهی بین نتهای یک دور کامل اگر فقط شامل پرده و نیمپرده و به ترتیب شکل (57) باشد، دور طبیعی یا گام طبیعی خوانده میشود، ولی در موسیقی ایرانی دانگها و دورهای دیگری هم وجود دارند که فاصلهی بین نتهایشان، غیر از پرده و نیمپرده، اندازههایی مثل سهچهارم پرده و یک و یکچهارم پرده را شامل میشود.
کلمات کلیدی:
ساخته شده توسط Rodrigo ترجمه شده
به پارسی بلاگ توسط تیم پارسی بلاگ.