در موسیقی ایرانی بیشتر آهنگ‌ها از ترکیب نت‌های همسایه تشکیل می‌شود. اما گاهی پیش می‌آید از یک نت به نت غیر همسایه، رفت یا برگشتی صورت گیرد . در این صورت می‌گویند عمل پرش صورت گرفته است. بنابراین تمام فواصل بزرگ تر از فاصله دوم، پرش محسوب می‌شوند. به این ترتیب می توانیم پرش های سوم، چهارم، پنجم، ششم، هفتم و هشتم را داشته باشیم که به پرش هشتم به پرش هنگام نیز معروف است. ضمن این که پرش هفتم در موسیقی ایرانی کاربردی ندارد.
اگر از فاصله هشتم عبور کنیم، آنگاه فاصله چه معنایی می یابد؟ آیا طبق روال گذشته باید به صورت فاصله نهم, دهم, یازدهم و … محاسبه کنیم؟ پاسخ مثبت است. وقتی در یک نظام هفت نتی، یک دور کامل نت ها را فاصله سنجی کنیم، مجدداً به نت آغازین می رسیم، با این تفاوت که بسامد آن درست دو برابر بسامد نت آغازین است. زیرا ما به سمت بسامدهای بالا حرکت کرده ایم. در صورت عبور از نت هنگام، تمام فاصله ها ترکیبی می شوند. به شکل (34) توجه کنید.
در قسمت A از شکل (34) , فاصله Mi-Sol ترکیبی است و اندازه آن دهم کوچک است. برای پیدا کردن چگونگی آن، در ذهن خود نت پایینی یعنی Mi (روی خط اول) را یک هنگام بالا ببرید. در این حالت به نت Mi (بین خط چهارم و پنجم) هنگام می رسید. اکنون سنجش فاصله از نت هنگام بسیار آسان است. موقعیت نت هنگام نسبت به نت Mi پایه، هشتم درست است. به ترتیب می شماریم تا به نت Sol برسیم. نخستین نت بعد از نت هنگام Fa و فاصله اش نسبت به پایه نهم است. سپس به نت Sol می رسیم که فاصله اش نسبت به پایه دهم است. در قسمت B از همین شکل(34) ، فاصله ترکیبی Do-Sol دوازدهم درست نامیده می شود.
کلمات کلیدی:
ساخته شده توسط Rodrigo ترجمه شده
به پارسی بلاگ توسط تیم پارسی بلاگ.
